Wat is meditatie ?

Er zijn verschillende soorten meditatie. Welke manier van meditatie je ook beoefend, het begint altijd met het richten van je aandacht. Dat kan soms lastig zijn, als je onrustig bent en met je gedachten voortdurend afdwaalt.  Als je veel stress hebt, ga je meer denken en wordt de busy mind actief met steeds dezelfde  gedachtes. Als dat gebeurt kun je je moeilijker concentreren.

Verschillende fasen van meditatie

In de eerste fase gaat het om concentratie: je concentreert je op een structuur. Elke meditatie-oefening heeft een structuur, waarop je je aandacht richt. Dat kan een energiepunt in het lichaam zijn, je eigen ademhaling, een mantra (betekenisvolle zin)  of een stemming. Elke keer dat je gedachten afdwalen, breng je je aandacht ‘liefdevol ’ weer terug naar het punt waarop je je concentreert. Het is de kunst om je aandacht te richten met zachte aandacht en je niet te over concentreren. Je probeert om je te identificeren met datgene waar je je op concentreert. Je wordt je adem of wordt/ervaart de mantra. Hierbij stuur je nog steeds je aandacht.

De volgende fase laat je de concentratie los en wacht je. Je neemt jezelf terug en luistert. Je biedt ruimte, zodat er iets in je uitspreken kan. Je ervaart  dan vaak dat er iets  vanuit het wachten naar voren komt. Dat kan een inzicht zijn, een emotie of een diepere ervaring van stilte, rust, vredigheid, maar het kan ook onrust zijn of beelden. Het lijkt op een soort wakker dromen. Tijdens deze fase volg je en volt je denken dat wat je ervaart. Je kunt je ervaring niet sturen en je hebt geen controle over je ervaring. Veel mensen krijgen dan het gevoel van zweven in het luchtledige zonder houvast.

Tijdens de derde fase laat je ook deze ervaring los. Je bent niet actief, je wacht ook niet om iets te ontvangen. Wat  je in een eerdere fase hebt ervaren laat je ook weer los. Vaak komen vanuit de leegte allerlei ervaringen omhoog, deze laat je komen en gaan, zonder jezelf er mee te identificeren. Als je je identificeert met een ervaring, dan ben je iemand omdat je iets ervaart. Dan ben je bijzonder, omdat je iets bijzonders ervaart. De ervaring kan heel bijzonder zijn, maar dat zegt niets over jou.

Expansie van bewustzijn

Bij inademen verbindt je je sterker met je lichaam en tijdens het uitademen laat je je lichaam wat los en dan ontspannen je spieren en daalt de bloeddruk. Hetzelfde ritme vind je nog sterker  terug bij het inslapen en wakker worden.

Meditatie gaat gepaard met de ontspanning van de slaap, alsof je in slaap valt, maar met behoudt van bewustzijn. We hebben het vermogen om ons bewustzijn of aandacht uit te breiden of samen te trekken. In het begin heb je de neiging om in slaap te vallen als je bewustzijn zich verdiept of uitbreidt. Dan kom je aan een grens, waarbij je lijkt te dromen en net niet slaapt. Door oefening wen je aan deze vorm van bewustzijn en kun je met gemak wakker blijven en je oriënteren.

Vaak duurt het enige tijd voordat er weer een grotere expansie van je aandacht  plaats vindt waarbij je weer bijna inslaapt of het meer moeite te kost om je te oriënteren. De ervaring die je tijdens je meditatie hebt, lijkt wat vaag en is in het begin niet helemaal te snappen. Toch weet je van binnen, dat het echt is en dat je niet iets ervaart wat je  hebt bedacht.

Ook minder prettige ervaringen tijdens meditatie

Het is logisch dat als ons bewustzijn zich uitbreidt, alles waar we onze aandacht op richten sterker naar voren komt. Als we wat angstig zijn en erg met onszelf in de weer zijn, omdat we bang zijn dat we het niet goed doen, dan komt dat sterker naar voren tijdens meditatie. Als we doen of we niet bang zijn, omdat we vinden dat we verder zijn in onze ontwikkeling en angst een gepasseerd station is, dan komen we in een kramp terecht. Er wordt direct een innerlijk conflict zichtbaar, maar het is lastig om dat onder ogen te zien. We worden onrustig en raken afgeleid en kunnen ons niet meer concentreren. Mediteren (‘geen idee waarom’) wil even niet lukken.

In ons leven hebben we te maken met afwijzing, dit is een collectieve angst.  We wijzen niet alleen anderen af, maar ook onszelf.  Vaak zitten we met onze aandacht bovenop onze onvolkomenheden en onze onaangename trekjes. Die willen we graag wat verdoezelen, wat wegmoffelen om mooier en beter over te komen. (Daar zit op zich een goeie intentie achter.) We poetsen onszelf wat op en houden voortdurend een oog gericht op onze onvolkomenheden. Waakzaam of er ineens iets onaardig of een lastige emotie omhoog komt. Dit doen we in het dagelijks leven, maar ook tijdens meditatie.