Verlies verwerken is het doorleven van de pijn van het verlies en iedereen doet dat op zijn eigen manier met zijn eigen emotionele kleuring en in zijn eigen tempo. Pijn komt met en in allerlei verschillende emoties naar buiten. In verdriet, woede, angst, ontkenning en schuldgevoel. Dat is normaal: al deze emoties hebben een functie en helpen om het verlies te leren dragen. Bijvoorbeeld vanuit betrokkenheid en verantwoordelijkheid ontstaat schuldgevoel, je mag je schuldig voelen, bijv. omdat je net de kamer uit was toen je naaste stierf, maar je bent niet schuldig. Wat je voelt is normaal. Al onze emoties komen voort uit de verbinding en liefde die je voelt. Verlies geeft een schok in ons hart, we bevriezen en daarmee bevriezen ook  de liefde die we voelen en het gevoel van verbinding. Verlies voelt soms als een steen op ons hart of een scheur door ons lichaam. Als je een dierbare verliest, dan kun je je helemaal verscheurd voelen, de pijn kan door je hele lijf gaan. Rouwen is naast een emotioneel proces ook een fysiek proces met bijvoorbeeld pijn, grote vermoeidheid en concentratieproblemen. Er is voor ons vaak geen verschil in emotionele pijn en fysieke pijn.

De rouwprocessen van verschillende familieleden doorkruisen elkaar soms en dan vind je geen steun bij elkaar. Het kan zijn dat je je verhaal steeds wil vertellen ,steeds wil huilen en behoefte hebt aan luisteraars,maar je partner kan niet één van de luisteraars zijn. Vaak kunnen partners elkaar niet helpen, omdat ze elkaars pijn ook voelen en dat te zwaar is om te dragen.

Bij verlies gaan we door een rouwproces. Dat hoeft niet perse de dood van een iemand die ons na staat te zijn. Het kan bijvoorbeeld ook gaan om verlies van contact door een scheiding, verlies van werk of verlies van gezondheid.

Het is belangrijk om tijd te nemen om je emoties te verwerken en daarnaast is het ook belangrijk om je weer te verbinden met het leven. Het is belangrijk dat je niet binnen blijft maar dat je weer dingen gaat doen, jezelf verzorgt, aandacht hebt voor je gezin, je werk weer oppakt of iets doet wat wezenlijk voor je voelt om te doen. Verlies kan ook een bevrijding zijn en ruimte geven voor iets nieuws, nieuw leven. Het kan dat je je bewuster bent van wat echt belangrijk is in je leven.Het vraagt vaak moed om je daar weer mee te verbinden. Het is lastig, soms moeilijk en indrukwekkend om de soms overweldigende emoties toe te laten. We willen ze ontkennen of onderdrukken met bijvoorbeeld antidepressieva of kalmeringstabletten.  Voor veel huisartsen is het een reflex om medicatie voor te schrijven als iemand het erg moeilijk heeft. Meestal helpt dat het verwerken niet,  al de emoties die horen bij het het verwerken van het verlies worden onderdrukt en dan wordt het rouwproces vertraagd. Een veel gebruikt beeld voor onderdrukken van emoties is een bal die je onderwater drukt. Als je die dieper onder water drukt, ontstaat er meer tegenkracht en komt die bal des te sterker weer naar de oppervlakte en klapt voor je het weet in je gezicht.

We kunnen met moeite ccepteren dat afscheid en de pijn van afscheid bij ons leven hoort. Hieruit voortvloeiend hebben we de neiging om onze sterfelijkheid te ontkennen en vinden we het lastig om met mensen om te gaan, die een verlieservaring meemaken. Dit is voor veel van die mensen het volgende verlies na de verlieservaring zelf: vaak is er niemand die werkelijk kan luisteren of ruimte kan maken voor de pijn van verlies die je meedraagt. We zijn bang om overspoeld te  worden door onze eigen emoties en zoeken steun om ze te kunnen bevatten

Het moeilijke van rouw is dat we ons volkomen afgescheiden voelen en tegelijkertijd  vaak ook nog heel sterk verbonden voelen, maar dit krijgen we niet bij elkaar.  Met het toelaten van emoties gaan we de schok te lijf die ons hart beving en onze tranen zorgen ervoor dat we ontdooien en de liefde en gevoel van verbondenheid  weer kan gaan stromen. We kunnen ons diep gaan realiseren dat we ons door niet te (kunnen) rouwen , we ons ook afsluiten voor liefde en verbondenheid en dat liefde en verbondenheid er altijd is en altijd zal blijven. Echter  de vorm waarin we dit gevoel kunnen uiten en waaraan we gewens zijn, is veranderd.

Van 12 – 14 september geven  Pauli van Engelen en Anita Hellemons een training over ‘Rouw en verlies’, waarbij vooral centraal staat hoe jij anderen kunt ondersteunen in hun rouwproces. (soms door je eigen rouwproces heen)

Hier kun je meer lezen over de training: https://www.meditatie-en-innerlijke-groei.nl/evenementen/rouw-en-verlies/